شهر سامن

مختصات: شرقی′۴۲°۴۸ شمالی′۱۲°۳۴ (نقشه)

سامن سامه
سامن °۴۸٫۷۰۴۴شرقی °۳۴٫۱۹۸۹شمالی

اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	همدان
شهرستان	ملایر
بخش	سامن
مردم
جمعیت	۴۴۳۱ نفر
زبان‌ گفتاری	لری [۱]
مذهب	شیعه[۱]
جغرافیای طبیعی
مساحت	۳۲۱۰ کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا	۱۸۷۸ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۲۸ درجه سانتیگراد
میانگین بارش سالانه	۳۰۰ میلیمتر
روزهای یخبندان سالانه	۵۰ روز
اطلاعات شهری
ره‌آورد	کشمش، خیارشور، انگور، عسل، قالی ابریشم و منبت‌کاری
پیش‌شماره تلفنی	۰۸۵۲

شهر سامِن در حدود ۱۵ کیلومتری جنوب غربی ملایر و در راه ملایر-بروجرد قرار دارد. محصول اصلی باغات این شهر گردو، انگور و بادام است .خیار شور نیز یکی دیگر از محصولات این شهر است که جزو محصولات صادراتی به خارج از کشور نیز میباشد.از جاذبه های گردشگری این شهر میتوان به برج خانقلی، امامزاده سام و هام نوادگان نوح نبی و شهر زیرزمینی سامن اشاره کرد.

شهر رامن( رامین) :

متون جغرافیایی وکتابهای المسالک و الممالک، در طول هفت قرن اول هجری از وجود شهری به نام رامن در میانۀ راه همدان – وروگرد پرده بر می دارند و کمابیش آن را توصیف می کنند.

برخی از نویسندگان محل این شهر را با سامن امروزی که شهری در 17 کیلومتری جنوب غربی ملایر است، تطبیق کرده و حتی یاقوت حموی و گای لسترنج مستشرق نامی را متهم به خبط و خطا در ثبت نام آن می کنند و مدعی هستند که آنها به جای سامن اشتباهاً رامن نوشته اند.

راقم سطر در این جا فرصت را غنیمت شمرده و اشتباه این پژوهشگر را گوشزد خوانندگان می کند زیرا با توجه به شواهد و قراین مستحکم و نصّ صریح متون جغرافیایی گذشته محل قطعی شهر رامن را در در شمال دشت ملایر است ( نشان خواهد داد) که شرح و بسط این سخن در سطور آتیه آورده می شود.

نخستین کتاب جغرافیایی که نام رامن درآن ثبت شده، المسالک و الممالک نوشته محمد بن ابراهیم الاصطخری است که در سال 346ه تألیف یافته است مؤلف گرانقدر در میان شهرهای کوهستان ( جبال) از رامن نام می برد و فاصلۀ آن را از همدان هفت فرسنگ از بروجرد چهارده فرسنگ می نویسد.

پسر حوقل نیز که کتاب خود موسوم به «صوره الارض»را بیست سال پس از وی، در سال 367ه نگاشته است دوبار از رامن نام می برد: یک بار در ذکر نام شهرهای جبال و بار دیگر در ذکر مسیر همدان به اسپهان از رامن نام برده و فاصلۀ آن را با همدان هفت فرسنگ و با بروجرد یازده فرسنگ می شمارد و آن را شهری نیکو احوال( البته نه به نیک احوالی بروجرد) می داند. ابو عبدالله محمد بن احمد بیاری المقدسی نیز که در سال 378 کتاب خود را با نام «احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم» را به رشته تحریر کشیده دوبار از رامن به عنوان یکی از شهرهای کوهستان نام برده، ولی متاسفانه درباره آن توضیح بیشتری بدست نمی دهد.

اما توصیف دقیق و زیبای شهر رامن را در نخستین کتاب جغرافیایی فارسی زبان موسوم به «حدودالعالم من المشرق الی المغرب» باید جستجو کرد . مؤلف گمنام این کتاب ارزشمند که در سال 372 هجری در گوزگانان نوشته شده، به توصیف شهرهای کوهستان پرداخته و منطقه پهله را شهر به شهر و از سمت جنوب به شمال توصیف می کند یعنی از اسپهان، خان لنجان و برج شروع کرده پس از توصیف شهرک وروگرد، رامن را چنین توصیف می کند:« رامن شهرکی است کم مردم و بسیار کشت و برز و به براکوه نهاده است.» و پس از آن شهری را بدین صورت توصیف می کند که : « شهری بزرگ است و آبادان و با نعمت و مردم بسیار و جای بازرگانان و از وی زعفران خیزد و پنیر... کی به همه جهان ببرند.» در نسخه خطّی نام این شهر ناخواناست و پس از آن روذراور و نهاوند و الیشتر را شرح می دهد.