شهر زیر زمینی سامن - شهر پنهان

شهر پنهان یا زیرزمینی سامن که احتمالا شهری مخفی در دوره پیش از اشکانی بوده و بعدها نیز از آن به عنوان گورستان استفاده می شده، در شهر سامن در 15 کیلومتری ملایر در استان همدان قرار دارد.

شهر پنهان یا زیرزمینی سامن که احتمالا شهری مخفی در دوره پیش از اشکانی بوده و بعدها نیز از آن به عنوان گورستان استفاده می شده، در شهر سامن در 15 کیلومتری ملایر در استان همدان قرار دارد.

 

کاوش ‏های باستان‏ شناسی در محوطه‏ ای زیرزمینی در شهر سامن، منجر به کشف شهری پنهان شد که در یک بستر سنگی و به صورت دست کند ساخته شده است. این شهر زیرزمینی احتمالا به دوره پیش از اشکانی تعلق دارد و از برخی فضاهای آن برای تدفین مردگان استفاده شده است.

حدود 25 اتاق از این شهر زیرزمین کاوش شده و در این اتاق ها مقادیر زیادی اسکلت متعلق به دوره اشکانی وجود دارد که دست نخورده در جای خود باقی مانده اند.

در کنار اسکلت‏ ها هدایای قبور گذاشته شده است و اسکلت‏ ها به صورت چمباتمه‏ ای تدفین شده ‏اند. احتمال می رود تدفین‏ ها به دوره تاریخی به خصوص دوره اشکانی مربوط است.

بر اساس مطالعات باستان شناسی، شهر پنهان بیش از 3 هکتار وسعت دارد و بخشی از این شهر باستانی به خاطر وجود رطوبت زیاد هنوز مورد کاوش قرار نگرفته است.

احتمالا بخشی از این شهر در زیر خانه مردم قرار گرفته و به همین دلیل تصور می شود که در آن بخش ها فاضلاب شهری وارد شهر پنهان شده باشد.

این شهر زیرزمینی، هنگامی که مخابرات استان همدان قصد کشیدن فیبرهای نوری از زیر زمین را داشت کشف شد. بر همین اساس طی مجوزی ازسوی پژوهشکده باستان‏شناسی، هیاتی متشکل از انواع کارشناسان شامل باستان‏شناس، انسان‏شناس، کارشناسان مرمت و ... کاوش ‏های خود را در این شهر به انجام رساندند که منجر به کشف فضاهای دست‏کند با حدود 25 اتاق، سالن و راهروهای ارتباطی شد.

شواهد اولیه حاکی از پیدایش این فضاها در دوره پیش از اشکانی بود. بر اساس این یافته ها می‏ توان احتمال داد که نخستین بار این فضاهای معماری به منظور انجام مراسم مذهبی خاصی، احتمالا میترائیسم، مورد استفاده بوده است. این شواهد حاکی از آن است که مراسم مذهبی به صورت پنهانی در زیر زمین انجام می‏ گرفته است.

بر این اساس احتمال داده می‏ شود که در دوره اشکانی از این فضاها به عنوان محل تدفین مردگان استفاده شده است و از اتاق‏ ها به عنوان گوردخمه استفاده کرده ‏اند.

شهر زیرزمینی سامن در عمق 3 تا 6 متری زمین کشف شد و کانال های حفر شده درون آن به مرور در دوره های تاریخی کنده شده اند و اطراف آن ها نیز اتاق های متعدد وجود دارند.

این کانال ها از نظر ساختار معماری، بسیار جالب هستند و کاربری خاصی داشته اند. در این کانال ها پس از پاک سازی، 60 اسکلت شناسایی شدند که درون 9 اتاق قرار داشتند و با توجه به بررسی های انسان شناسی شواهدی وجود دارند که تدفین هایی به صورت تدفین باز انجام شده اند.

علاوه بر این شواهد، 6 مورد بقایای انسانی نیز وجود دارند که به طور دقیق نشان می دهند، این اتاق ها در کاربری نهایی به صورت محل تدفین استفاده می شدند، به طوری که استخوان ها را جمع می کردند و دوباره تدفین های جدیدی انجام می دادند.

از 60 اسکلت یافت شده، 16 مورد مرد، 26 مورد زن، 14 مورد کودک و یک نوزاد شناسایی شده اند و جنسیت 3 مورد از آن ها نیز تشخیص داده نشده است.

نمایی از شهر زیر زمینی سامن

نمایی از گور دسته جمعی در شهر زیرزمینی سامن

عملیات کاوش باستان شناسان در شهر زیرزمینی سامن

نماهایی از شهر زیرزمینی سامن

هنگامی که شرکت مخابرات استان همدان قصد کشیدن فیبرهای نوری را داشت، شهر زیرزمینی سامن کشف شد و بر همین اساس طی مجوزی از سوی پژوهشکده باستان‏شناسی، هیاتی مامور کاوش در این منطقه شدند.

این کاوش‌ها منجر به کشف 25 اتاق، سالن و راهروهای ارتباطی شد. شهر زیرزمینی سامن که در عمق 3 تا 6 متری زمین قرار دارد، به مرور در دوره‌های مختلف تاریخی کنده شده‌ است.

شهر پنهان یا زیرزمینی سامن که احتمالا شهری مخفی در دوره پیش از اشکانی
بوده و بعدها نیز از آن به عنوان گورستان استفاده می‌شده، در شهر سامن در
15کیلومتری ملایر در استان همدان قرار دارد.

کاوش‌‏های باستان‏‌شناسی در محوطه‏‌ای زیرزمینی در شهر سامن، منجر به کشف شهری پنهان شد که در یک بستر سنگی و به صورت دست‌کند ساخته شده است.


حدود 25 اتاق از این شهر زیرزمینی کاوش شده و در این اتاق‌ها مقادیر زیادی
اسکلت متعلق به دوره اشکانی یافت شده که دست‌نخورده باقی
مانده‌اند.
در کنار اسکلت‏‌ها هدایای قبور گذاشته شده است و اسکلت‏‌ها به صورت چمباتمه‏‌ای دفن شده‌‏اند. احتمال می‌رود تدفین‏‌ها به دوره اشکانی مربوط باشد.

بر اساس مطالعات باستان‌شناسی، شهر پنهان بیش از 3 هکتار وسعت دارد و بخشی از این شهر باستانی به خاطر وجود رطوبت زیاد هنوز مورد کاوش قرار نگرفته است.

احتمالا بخشی از این شهر در زیر خانه‌های مردم قرار دارد و به همین دلیل تصور می‌شود در آن بخش‌ها فاضلاب شهری وارد شهر پنهان شده باشد.

شواهد اولیه از پیدایش این فضاها در دوره پیش از اشکانی حکایت دارد. بر اساس این یافته‌ها می‏‌توان احتمال داد که نخستین‌بار این فضاهای معماری به منظور انجام مراسم مذهبی خاص مربوط به آیین میترائیسم مورد استفاده قرار گرفته است.

این شواهد حاکی از آن است که مراسم مذهبی به صورت پنهانی در زیر زمین انجام می‏‌گرفته است.

بر این اساس احتمال داده می‏‌شود که در دوره اشکانی از این فضاها به عنوان محل تدفین مردگان و از اتاق‏‌ها به عنوان گوردخمه استفاده می‌کرده‌اند.

کانال‌های شهر زیرزمینی در دوره‌های تاریخی کنده شده‌اند و اطراف آن‌ها نیز اتاق‌های متعددی وجود دارد. این کانال‌ها از نظر ساختار معماری، بسیار جالب‌اند و کاربری خاصی داشته‌اند.

در این کانال‌ها پس از پاک‌سازی، 60 اسکلت شناسایی شد که درون 9 اتاق قرار داشتند و با توجه به بررسی‌های انسان‌شناسی شواهدی وجود دارد که تدفین‌هایی به‌ صورت باز انجام شده‌ است.

علاوه بر این شواهد، 6 مورد بقایای انسانی نیز وجود دارد که به‌ طور دقیق نشان می‌دهند این اتاق‌ها در کاربری‌ نهایی به‌صورت محل تدفین استفاده می‌شدند، به‌طوری که استخوان‌ها را جمع می‌کردند و دوباره تدفین‌های جدیدی انجام می‌دادند.

از 60 اسکلت یافت شده، 16 مورد مرد، 26 مورد زن، 14مورد کودک و یک نوزاد شناسایی شده‌ و جنسیت 3 مورد از آن‌ها نیز تشخیص داده نشده است.

شهر زیرزمینی سامن در سال 87 با شماره 24622 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

 

 

وسعت شهر زیرزمینی «سامن» به حدود سه هکتار رسید

	وسعت شهر زیرزمینی «سامن» به حدود سه هکتار رسید
	مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان گفت: فصل سوم کاوش باستان‌شناسی در شهر زیرزمینی «سامن» ابعاد تازه‌ای از وسعت این محوطه را نشان می‌دهد. اسدالله بیات در گفت‌وگو با خبرنگار بخش میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، بیان کرد: فصل سوم این کاوش‌ها که از 15 دی‌ماه امسال آغاز شده است، به کاوش، پیگردی و تلاش برای برقراری ارتباط بین فضاهای مجموعه مربوط است. البته در جریان این اقدامات، فضاهای بااهمیت دیگری نیز کشف شد و به این ترتیب، وسعت مجموعه‌ی شهر زیرزمینی سامن ابعاد تازه‌ای پیدا کرد. او اعلام کرد: با توجه به بررسی‌های مقدماتی می‌توان گفت، عرصه‌ی این مجموعه‌ی تاریخی مساحتی حدود حدود سه هکتار را دربرمی‌گیرد. بیات افزود: در این فصل، کاوش و پژوهش در شش کارگاه متمرکز شده است. همچنین بررسی بقایای انسانی کشف‌شده از فصل پیش، حاکی از این است که در بخش‌هایی که برای تدفین استفاده می‌شده، افرادی با جنسیت و سن‌های مختلف دفن شده‌اند. به علاوه، اطلاعاتی نیز درباره‌ی نژاد افراد به‌دست آمده است. به گزارش ایسنا، مجموعه‌ی زیرزمینی سامن، یک مجموعه‌ی دست‌کند است که در بستر سنگی از نوع گرانیت ایجاد شده و شامل اتاق‌ها، سالن‌ها و کریدورهای ارتباطی متعددی است. این مجموعه زیر خیابان‌های اصلی، معابر ارتباطی و خانه‌های مسکونی و در عمق سه تا پنج متری از سطح زمین قرار دارد. در کاوش‌های فصل دوم این مجموعه‌ی زیرزمینی که سال 1387 انجام شد، 30 اتاق و سالن شناسایی شد. از نظر گاه‌نگاری نیز می‌توان گفت که این مجموعه در دوره‌ی اشکانی ساخته شده و در دوره‌های مختلف اسلامی از جمله اوایل اسلام، سلجوقی، صفوی، تیموری و قاجاری از آن استفاده شده است. کاربری این مجموعه‌ی زیرزمینی که در منطقه‌ای از توابع شهرستان ملایر قرار دارد، هنوز به‌طور دقیق مشخص نشده است. فصل سوم کاوش شهر زیرزمینی سامن تا پایان سال 1389 ادامه خواهد داشت.

سرپرست هیئت کاوش شهر تاریخی سامن:

دو اسکلت سالم در زیر بستر شهر سامن کشف شد

خبرگزاری فارس: سرپرست هیئت فصل دوم کاوش شهر تاریخی سامن گفت: دو اسکلت نسبتاً سالم در فضای زیر بستر شهر سامن به دست آمد که البته هنوز نوع و شیوه تدفین خاصی در این خصوص مشاهده نشده است.

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان علی خاکسار افزود: شهر سامن یکی از شهرهای جنوب ملایر در مسیر ملایر به بروجرد واقع شده که محوطه یادشده در زیر بستر خیابان‌ها و معابر ساختمان‌های مسکونی و در حقیقت در یک شهر زیرزمینی باستانی قرار گرفته است. علی خاکسار گفت: محوطه‌های تاریخی به دست آمده در عمق سه تا پنج متری زمین و در بستر سنگی واقع شده‌اند. وی اضافه کرد: با توجه به اینکه هنوز تعیین حریم در این محوطه انجام نشده، فضای فعلی که هم‌‌اکنون کاوش شده، مساحتی در حدود سه هکتار را در برگرفته است. این کارشناس باستان‌شناسی با اشاره به اینکه در بیشتر فضاها، اسکلت‌های متعدد انسانی به دست آمده است، اظهار داشت: در داخل یک اتاق، به طور خاص، 11 جمجمه و استخوان‌های متعدد انسانی یافت شد. وی از دیگر یافته‌های به دست آمده در این محوطه را پیه‌سوزهای متعدد، تعداد زیادی از ظروف سفالی، سکه‌های متعلق به دوره اسلامی و ‌دو عدد سکه دوره صفویه نام برد. خاکسار با بیان اینکه زیورآلات و مهره‌های فراوان عقیق و سنگ نیز به وفور در فضاهای به دست آمده یافت شده تصریح کرد: البته شواهدی از وجود اشیای زرین و سیمین در این محوطه به دست نیامده است. وی سفال‌های یاد شده را بسیار متنوع خواند و گفت: چند قطعه از سفال‌های یادشده مربوط به دوره‌های تاریخی و قابل مقایسه با سفال‌‌های اشکانی بودند، البته برخی دیگر از سفال‌ها مربوط به دوره‌های سلجوقی، ایلخانی، تیموری و صفویه هستند. سرپرست هیئت کاوش شهر تاریخی سامن به یکی از ارزشمندترین یافته‌های این فصل از کاوش یعنی دو ظرف فلزی مسی اشاره کرد و بیان داشت: این اشیا در کارگاه شماره پنج در سطح پایین‌تر از اسکلت‌های سالم به دست آمد، همچنین ظرف بزرگتری به دست آمده دارای حاشیه ساده قلم زنی منقش به طرح‌های اسلیمی است که هم‌اکنون توسط کارشناسان در دست بررسی قرار دارد. وی توالی تاریخی اشیای یادشده را بیانگر این حقیقت دانست که دراین محوطه تداوم استقرار از دوره پیش از اسلام تا صفویه وجود داشته است. خاکسار تأکید کرد: هم اکنون در بیشتر فضاهای کارگاه‌ها، به کف اتاق یعنی بستر سنگ رسیدیم بنابراین به ادامه کاوش نیازی نیست ضمن اینکه فضاهای یادشده به صورت دستکند در بستر سنگی گرانیت ایجاد شده‌اند. وی افزود: راه یافتن ورودی‌های متعدد به شکل راه پله به سطح خیابان نشانگر ورود و خروج آزادانه افراد بوده براین اساس این فضاها فضاهای مخفیانه‌ای نبوده‌اند. این کارشناس باستان شناسی تصریح کرد: در حال حاضر برای بررسی موضوع تاریخ‌گذاری و سال‌یابی محوطه، نمونه‌های متعدد زغال و استخوان‌های به دست آمده به منظور آزمایش کربن چهار جمع‌آوری شده‌اند. وی با بیان اینکه موضوع حفاظت و مرمت این محوطه از جمله مسائل بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد، ادامه داد: هم اکنون این محوطه به شدت در معرض خطر آسیب‌های فیزیکی و رفت و آمد شهری به ویژه وسائل نقلیه قراردارد از سوی دیگر موضوع هوازدگی سطوح خارجی اتاق‌ها و فضاها باعث پوکی داخل فضاها می‌شود، براین اساس موضوع آزادسازی حریم و تعیین عرصه در سال آینده باید در دستور کار قرارگیرد